Plakalı pastörizatörler bir seri plakadan oluşur. Plakalar arasına yüksek sıcaklığa dirençli contalar bulunur. Bu contalar plakalardan geçen sıvıların birbirine karışmasına engel olur. Plakalar 95-125 mm kalınlığında olup maddesi paslanmaz çeliktir. Plaka üzerindeki oluklar türbülanslı dolum yaptırır, ısı transfer yüzeyini arttırır ve sıvının ısı temas süresini uzatır.
Pastörizatör parçaları şunlardan oluşur:
- Balans tankı
- Besleme Pompası
- Akış kontrolü
- 1. ve 2. Rejenerasyon
- Seperatör
- Isıtıcı
- Holding tüpü
- İtişi güçlendirici pompa
- Sıcak su sistemi
- Soğutucu
- Valf
Pastörizatör Çalışma Prensibi Nedir?
Süt ilk olarak balans tankına ulaşır. Bu noktaya gelmesindeki amaç, hat üzerinde süt beslemesinin kesilmemesidir. Yani süt balans tankına alınarak boru hattına girişi sabitlenir. Pompalar yardımı ile alınan süt pastörizatörün 1. rejenerasyon bölümü giriş yapar. 1. rejenerasyon bölümüne gelen süt, daha önceden pastörize edilerek yüksek sıcaklığa ulaşmış süt ile karşılaşır. Bu karşılaşmada iki farklı süt arasında plakalar bulunduğu için direk olarak temas gerçekleşmez. Pastörize süt ile karşılaşan soğuk sütün sıcaklığı dereceye ulaşır. Bu sıcaklığa ulaşan süt 1. rejenerasyondan çıkarak seperatöre gönderimi sağlanır. Sütün bu aşamadan sonra seperatöre gönderilmesinin sebebi, kremanın ayrılması için en uygun sıcaklığa ulaşmasıdır. Tam bu noktada 1. rejenerasyondan ayrılıp seperatöre giden sütün kreması ayrılır. (İstenilen yağ oranı elde edilerek standardize edilmiş olur.)
Yağ oranı standardize edilmiş süt, 2. rejenerasyon bölümüne yollanır. Bu bölüme giren süt, holding tüpünden gelen süt ile karşılaşır. Bu aşamada sütün sıcaklığı 60-70 derecelere kadar ulaşır.
Daha sonraki aşamada ise paztörizatörün süt ısıtıcı bölümüne ulaşır ve bu işlemde süt sıcak su ile ısıtılır. Bu biçimde sıcaklığı yavaş yavaş yükseltilmiş sütün sıcaklığının tam olarak pastörizasyon sıcaklığına gelmesi sağlanır.
Pastörizasyon sıcaklığına ulaşmış olan süt az önce bahsedilen holding tüpüne yollanır. Burada belirli bir süre bekletilen sütün bünyesindeki zararlı mikroorganizmaların yok edilmesi sağlanır. Isı tutucu zig zag çizmiş uzun bir boru sisteminden oluşur. Bu işlemdeki amaç sütün pastörizasyon sıcaklığında belirli bir süre kalmasını sağlamaktır. Bu süre ortalama olarak 15 saniyedir.
Holding tüpünün sonunda bir termometro ve valf bulunur. Eğer sütün ısısı uygun derecede değilse valf otomatik olarak çalışır ve sütün tekrar pastörize edilmesi için pastörizatör başlangıcına alınır ve sistemi tekrar dolaşması sağlanır.
Eğer sıcaklık konusunda bir sorun yok ise, sıcak tutucudan çıkan süt tekrar 2. ve 1. rejenerasyon bölmesine gönderilir. Buraya gelen süt, çiğ süt ile karşılaşarak pastörize edilen sütün soğutulması sağlanır. Pastörize edilen süt soğurken, pastörize edilecek sisteme yeni girmiş çiğ sütün ısıtılması sağlanır. Bu şekilde büyük bir enerji kazanımı sağlanmış olunur.
Pastörize edilen süt son olarak soğutucu bölüme geçerek burada buzlu su ile soğutulması yapılır.
Pastörizatör işleminin en önemli noktası pastörize ettiğimiz sütü kullanarak, yeni gelen çiğ sütün sıcaklığını 65 dereye kadar çıkarmış oluruz. Yalnızca bu aşamadan sonra 65 derecedeki sütün 90 dereceye gelmesi için ekstra olarak bir sıcaklık vermemiz gerekir. Çiğ sütü başlangıç sıcaklığından 65 dereceye ulaştırmak için başta ısıtmış olduğumuz 90 derecelik pastörize sütü kullandığımızdan büyük bir enerji tasarrufu sağlamış oluruz